بررسی وضعیت آلودگی پساب ناشی از فرآوری سنگ آهن در مناطق بیابانی (بررسی موردی: منطقه بافق)

آلودگی‌های محیط زیست به‌عنوان یکی عوامل بیابان‌زایی، از مهم‌ترین چالش‌های جوامع صنعتی و در حال توسعه می‌باشد. با توجه به وجود مکان‌های معدنی متعدد مهم‌ترین علت بیابان‌زایی توسعه صنعتی (تکنوژنیک) در منطقه بافق، آلودگی ناشی از صنایع و معادن است. پژوهش حاضر با هدف تعیین آلاینده‌های پساب ناشی از فرآوری سنگ آهن در منطقه بافق انجام گردیده است. 16 نمونه طی سال‌های 1392-1389 از پساب مذکور تهیه و 18 متغیر در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. پس از انجام آزمون‌های مربوط به نرمال بودن داده‌ها و واریانس یکطرفه، شاخص‌های PI، IPI و MCd برای داده‌های گردآوری شده تعیین شد. نتایج نشان داد 7/27% متغیرها بدون تغییر سالانه معنی‌دار و 3/72% متغیرها دارای نوسانات سالانه معنی‌دار می‌باشند. نتایج به دست آمده برای شاخص PI نشان داد 6/66% متغیرها در طبقه آلودگی کم و 4/33% متغیرها در طبقه آلودگی متوسط به بالا قرار دارند. نتایج به دست آمده برای شاخص IPI و MCd  نشان داد که 100 درصد نمونه‌ها در طبقه آلودگی پایین و خیلی پایین قرار دارند. بنابراین در مجموع پارامترهای نیترات(No3) و سولفات(So4) در طبقات آلودگی متوسط و بالا واقع شده و به‌عنوان متغیرهای اولیه آلاینده پساب ناشی از فرآوری شناخته شدند. با توجه به اینکه بوم نظام‌های (اکوسیستم‌) بیابانی حساس و شکننده می‌باشند، پیشنهاد می‌شود ضمن تعیین ارتباط غلظت متغیرهای آلاینده پساب فرآوری با رسوبات به جا مانده از آن برای بررسی کاهش آلاینده‌ها به روشی مناسب مانند گیاه‌پالایی اقدام شود. هم‌چنین به منظور درک بهتر فرایند بیابان‌زایی از شاخص‌های آلودگی زیست‌محیطی و نیترات و سولفات برای ارزیابی شدت بیابان‌زایی در حاشیه معدن‌های سنگ آهن مرکزی و منطقه بیابانی بافق بهره‌گیری شود.